Covit 19 pandemi salgını malasef hayatımızı alt üst etmeye devam etmekte. İç işleri
bakanlığı genelgesiyle de 20.11.2020 tarihinden itibaren bir çok işletme kepenk indirmek
zorunda kalmıştır. Zaten uzun zamandır kapalı kalan işletmeler, biriken borç yükleriyle
ayakta kalmaya çalışıyor. Biriken borçların en başında ise kira ödemeleri gelmekte. Ama
maalesef kira ödemesi yanın da bir de kiranın stopajı ile ilgili vergi dairesine borçlar
birikmekte. Hal böyle olunca esnaf da kara kara düşünmektedir.
Peki işletmenin kapalı kaldığı dönemler için, kira ödemesi hiç yapılmayacaksa yine de
stopaj ödenecek midir? İşte tam burada Gelir Vergisi Kanunu 73. Madde karşımıza
çıkmaktadır. Buna göre;
• Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz.
• Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu
mal ve hakların kirası sayılır.
• Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir
veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse
Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin % 5’idir.
• Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının maliyet bedelinin, bu
bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanunu’nun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki
hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10’udur.
Madde hükmüne göre, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira
bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve
hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı belirtilmiştir.
Yine aynı kanunun 94. Maddesinde vergi tevkifatı, istihkak sahiplerine nakden veya
hesaben yapılan ödemelerden (avans olarak ödenenler dahil) gelir vergilerine mahsuben
tevkifat yapılmaya mecburdur şeklin de tanımlamıştır.
Konuyla ilgili Düzce Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü 27.04.2012 tarih ve 13334133-
GVK-01-15 sayılı özelgesinde ; İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, … Vergi Dairesi Müdürlüğünün
… vergi numarasında kayıtlı şirketinizin 01.12.2011 tarihinde kurulduğu ve kiraladığınız işyerinin mülk
sahibi ile 01.12.2011 tarihinde sözleşme imzaladığı, söz konusu sözleşmede kira ödeme başlangıç
tarihinin 01.01.2012 olduğu, bu nedenle Aralık/2011 tarihinde kira ödemesi yapılmadığı belirtilerek,
ilgili döneme ait kira stopajının ödenip ödenmeyeceği hakkında Defterdarlığımızdan görüş talep
edilmektedir.
Şeklinde görüş istenilmiş idare cevaben ; mülk sahibi ile aranızda düzenlemiş olduğunuz kira
sözleşmesine istinaden işyeri için nakden veya hesaben (vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları
ödeyenleri, istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemler, hesaplarda
işyeri kirası karşılığı olarak gider gösterilmesi gibi) kira ödemesi yapılmamış ise, tarafınızca gelir
vergisi tevkifatı yapılmasına gerek bulunmamaktadır şeklinde görüş bildirmiştir.
Yine konuyla ilgili ; İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup
Müdürlüğünün 22.02.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.35.16.01176300-214 sayılı özelgesinde;İlgide
kayıtlı özelge talep formunuz ve ek dilekçenizde; Derneğinizin Halk Eğitim Müdürlükleri ile protokol
yaparak ihtiyaç sahibi öğrencilere ücretsiz SBS hazırlık kursları verdiği, bu kurslar için kiralanmış olan
yerlerin vergi mükellefi olmayan kişilerce Derneğinizin kullanımına bedelsiz tahsis edildiği belirtilerek,
söz konusu bedelsiz kiralama işlemi ile ilgili stopaj gelir vergisi, katma değer vergisi ve damga vergisi
yönüyle bir verginin doğup doğmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir. Şeklinde
görüş istenilmiş idare cevaben; Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi gereğince tevkifat
yapılabilmesi için nakden veya hesaben yapılan bir ödemenin bulunması gerekmektedir. Buna göre, söz
konusu gayrimenkullerin Derneğinizin kullanımına tahsis edilmesi karşılığında nakden veya hesaben bir
ödeme yapılmaması halinde Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi gereğince gelir vergisi tevkifatı
yapılması söz konusu olmayacaktır şeklinde görüş bildirmiştir.
Yapılan bu açıklamalar çerçevesin de içinden geçtiğimiz olağanüstü durumda gözününde
bulundurularak, ilgili aylara ilişkin kira ödemlerinin nakden veya mahsuben yapılmaması, ilgili aylara
ait kiralarla ilgili defter kayıtlarına gider kaydı oluşturulmaması gibi şartların sağlanması halinde, vergi
dairesine bir de kira stopajıyla ilgili borçların birikmesinin önünü geçmiş olabilirsiniz. Temennimiz
biran önce tekrar sağlıklı günlere kavuşmak…12/01/2021
S.M.Mali Müşavir
Gökhan YILDIZ
